खोजे गए परिणाम

सहेजे गए शब्द

"हेच" शब्द से संबंधित परिणाम

किवाड़

दरवाज़ा, कपाट, द्वार-पट, लकड़ी, लोहा, शीशा या टिन का बना हुआ दरवाज़े का पल्ला जो चौखट के साथ कब्ज़े से जकड़ा होता है

किवाड़ा

= किवाड़ (1)

किवाड़ी

(शल्यशास्त्र) सीने की पसलियों का हर एक पक्ष

किवाड़ों

दरवाज़े

किवाड़ देना

दरवाज़ा बंद करना, कुंडी लगाना

किवाड़ तोड़ना

बंद दरवाज़े को ज़बरदस्ती खोलना

किवाड़ बजना

किसी ख़तरे का ज़ाहिर होना

किवाड़ पीटना

दरवाज़ा खटखटाना

किवाड़ का पट

खिड़की या दरवाज़े वग़ैरा का एक पहलू या पल्ला, किवाड़

किवाड़ भेड़ना

दरवाज़ा बंद करना

किवाड़ भिड़ना

बेनाम-ओ-निशान हो जाना, ख़ानदान में कोई बाक़ी ना रहना, किवाड़ बंद हो जाना

किवाड़ तुड़वाना

ताला लगा हुआ या बंद दरवाज़े को बलपूर्वक खुलवाना

किवाड़ की बीनी

دروازے کے کواڑ کی مستک جو نسبتاً موٹی ہوتی ہے.

किवाड़ जड़ देना

दरवाज़े को कड़ी से बंद करना, दरवाज़े को ताला लगा देना

किवाड़ खटखटाना

खुलवाने के लिए दरवाज़े की ज़ंजीर खड़खड़ाना, दस्तक देना, कुंडी बजाना

किवाड़ बंद होना

किवाड़ भिड़ना, दरवाज़ा बंद होना

किवाड़ की आड़ लेना

बहाना करना, उज़्र तराशना, कनयाना

किवाड़ तोड़ तोड़ के खाना

मुसीबत से दिन काटना, जूं तूं उम्र बसर करना, फ़ाक़ों की नौबत आना

लटका-किवाड़

वह किवाड़ जिसे आमतौर पर नीचे गिरा कर बंद करते हैं और ऊपर उठा कर खोलते हैं

आड़-किवाड़

(موسیقی طبلے كی تال میں آڑ (رک : نمبر ۱۳) اور كیواڑ (رک) كو ملا كر برتی جانے والی ایک تال جس میں سم آگے پیچھے آتا ہے لیكن اس كی لے آڑی ترچھی ہوتی ہے۔

काठ-किवाड़

رک : کاٹھ کباڑ ، بے کار چیزیں ، فضول اشیأ .

काछ-किवाड़

رک : کاٹھ کباڑ ، بےکار چیزیں ، فضول زشیأ .

छाती के किवाड़

सीने के किनारा

दो फ़र्दा किवाड़

ٹوٹواں کواڑ ، تہ ہو جانے والا کواڑ جس کے عرض یا طول میں دو برابر حصے بنا کر قبضوں سے جوڑ دیے گئے ہوں .

दिले-दार-किवाड़

(بخاری) جدید وضع کا کواڑ ، اصطلاح عام میں انگریزی قسم کے کِواڑ یا جوڑی کے نام سے موسوم کیا جاتا ہے یہ ہندوستانی کواڑ کی طرح سالم تختوں کا نہیں بنایا جاتا ، بلکی کواڑ کے نمونے کا چوکٹا بنا کر اسکے بیچ میں تختہ یا شیشہ پھنسا دیتے ہیں جو اصطلاحاً دِلا کہلاتا ہے چوکٹا عموماً دو یا تین خانوں کا ہوتا ہے جو عرض میں پٹیاں جڑ کر بنا دیے جاتے ہیں .

लँगोट-दार-किवाड़

(نجّاری) ترچھا پُشتی وان جڑا ہوا دیسی وضع کا کواڑ .

झिलमिली-दार-किवाड़

(معماری) وہ کواڑ جس کا دلا جھلملی دار بنا ہوا ہو .

छाती के किवाड़ खोलना

छाती के किवाड़ खुलना (रुक) का तादिया

दिमाग़ के किवाड़ खुलना

बहुत तरोताज़ा महसूस होना, दिमाग़ रोशन होना, मानसिक शक्ति में वृद्धि

छाती के किवाड़ फटना

हसद या डाह करना, ग़ैर को दी्यख कर जलना

छाती के किवाड़ खुलना

बहुत ख़ुशी होना

छतियों के किवाड़ खुलना

दिल ख़ुश होना, हर्ष होना

छाती के किवाड़ फट जाना

हसद या डाह करना, ग़ैर को दी्यख कर जलना

भूक में किवाड़ भी पापड़

सख़्त हाजत में अच्छी बरी चीज़ की तमीज़ नहीं रहती या इशतिहा में बदमज़ा चीज़ भी लज़ीज़ हो जाती है

दरवाज़े पर किवाड़ भी साबित न होना

निर्धन और कंगाल होना, अत्यंत ग़रीब होना

ज़रा छाती के किवाड़ खोल कर देखो

हमदर्दाना ग़ौर करो, कलेजे पर हाथ रख के कहो, ज़रा ग़ौर करो, सोचो

मियाँ का दम और किवाड़ की जोड़ी

अत्यधिक निर्धनता प्रकट करने को कहते हैं, घर में कुछ नहीं है, बहुत ग़रीब है

हिन्दी, इंग्लिश और उर्दू में हेच के अर्थदेखिए

हेच

hech•ہیچ

स्रोत: फ़ारसी

वज़्न : 21

हेच के हिंदी अर्थ

विशेषण, पुल्लिंग

  • कोई, कुछ नहीं, कम, फीका, निकम्मा, नाकारा
  • जिसका कुछ भी महत्त्व न हो, तुच्छ
  • तुच्छ, पोच, व्यर्थ, बेकार, कोई, कश्चित

शे'र

सामने मोहब्बत के हेच है सियासत भी

जब दिमाग़ थक जाए दिल से काम ले ऐ दोस्त

शहाब लखनवी

चार दिन की बहार है सारी

ये तकब्बुर है यार-ए-जानी हेच

हक़ीर

माल-ओ-ज़र की क़द्र क्या? ख़ून-ए-जिगर के सामने

अहल-ए-दुनिया हेच हैं अहल-ए-हुनर के सामने

तालिब हुसैन तालिब

English meaning of hech

Adjective, Masculine

ہیچ کے اردو معانی

  • Roman
  • Urdu

صفت، مذکر

  • جس کا وجود نہ ہو یا باقی نہ رہ سکے، ناچیز، برطرف، لاشے، نابود
  • کچھ بھی نہیں، بالکل نہیں
  • کوئی، کچھ نیز کسی
  • بے اصل، بے حقیقت، معمولی، ادنیٰ، کم حیثیت
  • فانی، باقی نہ رہنے والا، مٹ جانے والا
  • ناکارہ، نکما، بیکار، ناقابل، بے مصرف
  • (مقابلتاً) کم زور، (کسی فن میں) کم تر
  • قابل نفرت، زبوں، بیہودہ، ذلیل و خوار، بے توقیر
  • فضول، بے سود، بے کار، خارج از مطلب
  • تھوڑی سی، کم، قلیل، اَندک (مقدار، رقم وغیرہ)

Urdu meaning of hech

  • Roman
  • Urdu

  • jis ka vajuud na ho ya baaqii na rah sake, naachiiz, baratraf, laashe, naabuud
  • kuchh bhii nahiin, bilkul nahii.n
  • ko.ii, kuchh niiz kisii
  • beasal, behaqiiqat, maamuulii, adnaa, kam haisiyat
  • faanii, baaqii na rahne vaala, miT jaane vaala
  • naakaara, nikammaa, bekaar, naaqaabil, bemusarraf
  • (muqaabaltan) kamzor, (kisii fan men) kamtar
  • kaabil-e-nafrat, zabuu.n, behuuda, zaliil-o-Khaar, betauqiir
  • fuzuul, besuud, be kaar, Khaarij az matlab
  • tho.Dii sii, kam, qaliil, anduk (miqdaar, raqam vaGaira

हेच से संबंधित मुहावरे

हेच ख़याल करना

हक़ीर समझना, घटिया जानना , कमतर जानना, मामूली गर्दानना

हेच के अंत्यानुप्रास शब्द

21 121 221 1221 2121
पेच बेच येच
नगेच मरेच
तह-पेच दर-पेच पुर-पेच बे-हेच सर-पेच
उलट-पेच
एच-पेच दस्त-पेच फ़त्ह-पेच मर्ग-पेच
अधिक अंत्यानुप्रास संबंधित

हेच के यौगिक शब्द

बे-हेच हेच-ओ-पोच हेच-कस हेच-कारा हेच-कारा हेच-मदाँ हेच-मदानी

हेच से संबंधित रोचक जानकारी

ہیچ یہ لفظ بہت پرانا ہے، لیکن بعض قدیم ترین فارسی لغات جو میں نے دیکھے، ان میں نہیں ملا۔ ’’موید الفضلا‘‘ (۱۹۵۱) غالباً سب سے قدیم فارسی لغت ہے جس میں ’’ہیچ‘‘ درج ہے۔ ’’موید‘‘ میں اس لفظ کے حسب ذیل معنی لکھے ہیں: ’’معدوم، چیزے، و چیزے نہ‘‘۔ ’’موید الفضلا‘‘ میں سند شاذ و نادر ہی دی گئی ہے، وہاں’’ہیچ‘‘ کے کسی معنی کی سند نہیں۔ لیکن نظیری کا شعر ہے، اگرچہ ’’موید‘‘ کے ذرا بعد کا ہے ؎ ہیچ اکسیر بہ تاثیر محبت نہ رسد کفر آوردم و در عشق تو ایماں کردم اردو میں ’’ہیچ‘‘ کے معنی کا معاملہ ذرا ٹیڑھا ہے۔ ’’معدوم‘‘ اور’’چیزے نہ‘‘ کے مفہوم میں تو اسے کثرت سے برتتے ہیں، لیکن ’’چیزے‘‘، یعنی ’’کچھ، کوئی چیز‘‘ کے معنی میں اردو کی سند بہت مشکل سے ملے گی، لیکن بالکل معدوم بھی نہیں۔ میر سوز ؎ بس سوز کے پہلو سے سرک جاؤ طبیبو عاشق کی نہیں مرگ سوا اور دوا ہیچ یہاں ’’ہیچ‘‘ بمعنی ’’چیزے‘‘ قرار دے سکتے ہیں، لیکن دو امکانات اور بھی ہیں۔ ایک تو یہ کہ مصرعے کی نثر یوں بھی ہوسکتی ہے: عاشق کی [دوا] مرگ سوا نہیں، اور دوا ہیچ [ہے]، یعنی ’’اور سب دوائیں معدوم ہیں، کوئی دوا نہیں‘‘۔ دوسرا امکان یہ ہے کہ یہاں’’ہیچ‘‘ دکنی معنی میں کلمۂ تاکید یا حرف حصرہو، یعنی’’ہی‘‘ کے معنی رکھتا ہو۔ اب نثر یوں ہوگی: مرگ سوا عاشق کی دوا ہیچ نہیں، ‘‘یعنی ’’دوا ہی نہیں‘‘۔ کلمۂ تاکید یا حرف حصرکے طور پر جنوبی ہند میں’’ہیچ‘‘ کثرت سے بولا جاتا ہے، اوروہاں نفی کی بھی شرط نہیں: ’’یہ تو ہی ایچ‘‘ بمعنی ’’یہ تو ہے ہی‘‘، ’’یہ تو اس کا گھرایچ ہے‘‘، بمعنی ’’یہ تو اس کا گھر ہی ہے‘‘ طرح کے فقرے وہاں عام ہیں۔ دکنی کا امکان میں نے اس لئے ظاہر کیا کہ اس بات سے کم لوگ واقف ہیں کہ اٹھارویں صدی کی دہلی اور دکن میں بہت سے استعمالات و محاورات مشترک تھے۔ ’’ہیچ‘‘ کی ردیف میں بہادرشاہ ظفر کے دیوان اول میں ایک غزل کے بعض شعر ہمارے مفید مطلب ہوں گے ؎ جن ناموروں کے کہ جہاں زیر نگیں تھا اب ڈھونڈے تو ان کا ہے کہیں نام و نشاں ہیچ یہاں کئی امکانات ہیں: (۱) استفہام و استجاب: ’’اب تو ڈھونڈے تو کہیں ہے ان کا نام و نشاں؟ کچھ بھی نہیں، کہیں بھی نہیں۔‘‘ (۲) ’’ہیچ‘‘ حرف تاکید: ’’۔۔۔کہیں نام و نشاں ہیچ [ہی] ہی؟‘‘ (۳) ’’ہیچ‘‘ بمعنی’’کچھ‘‘: ’’۔۔۔کہیں کچھ نام و نشاں ہے؟‘‘ مندرجہ ذیل میں معنی ’’کچھ، چیزے‘‘ بالکل صاف ہیں ؎ جو ہوتی ہے ہوگی نہیں امکاں کہ نہ ہوئے پھر فکر سے کیا فائدہ غیر از خفقاں ہیچ یعنی: ’’خفقاں کے سوا کچھ/کوئی فائدہ نہیں‘‘۔ لیکن ان معنی میں اب ’’ہیچ‘‘ شمالی ہند کی زبان میں بہت اجنبی معلوم ہوتا ہے، شاعری میں شاید چل جائے۔

ماخذ: لغات روز مرہ    
مصنف: شمس الرحمن فاروقی

और देखिए

खोजे गए शब्द से संबंधित

किवाड़

दरवाज़ा, कपाट, द्वार-पट, लकड़ी, लोहा, शीशा या टिन का बना हुआ दरवाज़े का पल्ला जो चौखट के साथ कब्ज़े से जकड़ा होता है

किवाड़ा

= किवाड़ (1)

किवाड़ी

(शल्यशास्त्र) सीने की पसलियों का हर एक पक्ष

किवाड़ों

दरवाज़े

किवाड़ देना

दरवाज़ा बंद करना, कुंडी लगाना

किवाड़ तोड़ना

बंद दरवाज़े को ज़बरदस्ती खोलना

किवाड़ बजना

किसी ख़तरे का ज़ाहिर होना

किवाड़ पीटना

दरवाज़ा खटखटाना

किवाड़ का पट

खिड़की या दरवाज़े वग़ैरा का एक पहलू या पल्ला, किवाड़

किवाड़ भेड़ना

दरवाज़ा बंद करना

किवाड़ भिड़ना

बेनाम-ओ-निशान हो जाना, ख़ानदान में कोई बाक़ी ना रहना, किवाड़ बंद हो जाना

किवाड़ तुड़वाना

ताला लगा हुआ या बंद दरवाज़े को बलपूर्वक खुलवाना

किवाड़ की बीनी

دروازے کے کواڑ کی مستک جو نسبتاً موٹی ہوتی ہے.

किवाड़ जड़ देना

दरवाज़े को कड़ी से बंद करना, दरवाज़े को ताला लगा देना

किवाड़ खटखटाना

खुलवाने के लिए दरवाज़े की ज़ंजीर खड़खड़ाना, दस्तक देना, कुंडी बजाना

किवाड़ बंद होना

किवाड़ भिड़ना, दरवाज़ा बंद होना

किवाड़ की आड़ लेना

बहाना करना, उज़्र तराशना, कनयाना

किवाड़ तोड़ तोड़ के खाना

मुसीबत से दिन काटना, जूं तूं उम्र बसर करना, फ़ाक़ों की नौबत आना

लटका-किवाड़

वह किवाड़ जिसे आमतौर पर नीचे गिरा कर बंद करते हैं और ऊपर उठा कर खोलते हैं

आड़-किवाड़

(موسیقی طبلے كی تال میں آڑ (رک : نمبر ۱۳) اور كیواڑ (رک) كو ملا كر برتی جانے والی ایک تال جس میں سم آگے پیچھے آتا ہے لیكن اس كی لے آڑی ترچھی ہوتی ہے۔

काठ-किवाड़

رک : کاٹھ کباڑ ، بے کار چیزیں ، فضول اشیأ .

काछ-किवाड़

رک : کاٹھ کباڑ ، بےکار چیزیں ، فضول زشیأ .

छाती के किवाड़

सीने के किनारा

दो फ़र्दा किवाड़

ٹوٹواں کواڑ ، تہ ہو جانے والا کواڑ جس کے عرض یا طول میں دو برابر حصے بنا کر قبضوں سے جوڑ دیے گئے ہوں .

दिले-दार-किवाड़

(بخاری) جدید وضع کا کواڑ ، اصطلاح عام میں انگریزی قسم کے کِواڑ یا جوڑی کے نام سے موسوم کیا جاتا ہے یہ ہندوستانی کواڑ کی طرح سالم تختوں کا نہیں بنایا جاتا ، بلکی کواڑ کے نمونے کا چوکٹا بنا کر اسکے بیچ میں تختہ یا شیشہ پھنسا دیتے ہیں جو اصطلاحاً دِلا کہلاتا ہے چوکٹا عموماً دو یا تین خانوں کا ہوتا ہے جو عرض میں پٹیاں جڑ کر بنا دیے جاتے ہیں .

लँगोट-दार-किवाड़

(نجّاری) ترچھا پُشتی وان جڑا ہوا دیسی وضع کا کواڑ .

झिलमिली-दार-किवाड़

(معماری) وہ کواڑ جس کا دلا جھلملی دار بنا ہوا ہو .

छाती के किवाड़ खोलना

छाती के किवाड़ खुलना (रुक) का तादिया

दिमाग़ के किवाड़ खुलना

बहुत तरोताज़ा महसूस होना, दिमाग़ रोशन होना, मानसिक शक्ति में वृद्धि

छाती के किवाड़ फटना

हसद या डाह करना, ग़ैर को दी्यख कर जलना

छाती के किवाड़ खुलना

बहुत ख़ुशी होना

छतियों के किवाड़ खुलना

दिल ख़ुश होना, हर्ष होना

छाती के किवाड़ फट जाना

हसद या डाह करना, ग़ैर को दी्यख कर जलना

भूक में किवाड़ भी पापड़

सख़्त हाजत में अच्छी बरी चीज़ की तमीज़ नहीं रहती या इशतिहा में बदमज़ा चीज़ भी लज़ीज़ हो जाती है

दरवाज़े पर किवाड़ भी साबित न होना

निर्धन और कंगाल होना, अत्यंत ग़रीब होना

ज़रा छाती के किवाड़ खोल कर देखो

हमदर्दाना ग़ौर करो, कलेजे पर हाथ रख के कहो, ज़रा ग़ौर करो, सोचो

मियाँ का दम और किवाड़ की जोड़ी

अत्यधिक निर्धनता प्रकट करने को कहते हैं, घर में कुछ नहीं है, बहुत ग़रीब है

संदर्भग्रंथ सूची: रेख़्ता डिक्शनरी में उपयोग किये गये स्रोतों की सूची देखें .

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

tashaddud

तशद्दुद

.

تَشَدُّد

Origin : Arabic
Noun

violence, oppression

[ Tashaddud se koi masla hal nahin hota lekin har taraf tashaddud ka hi raaj hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

rishvat

रिश्वत

.

رِشْوَت

Origin : Arabic
Noun

gift for corrupting a judge, a bribe

[ Har mahine tankhvah ke alawa taqriban bees hazar rupaye rishvat mein mil jate hain ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

shar

शर

.

شَر

Origin : Arabic
Noun

evil, wrongdoing, badness

[ Zamin par hone vale sab jhagde aur dange aadmi ke shar-pasand hone ke suboot hain ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

shoKH

शोख़

.

شوخ

Origin : Persian
Adjective

playful, naughty, sprightly, cheerful

[ Bachche ki adaten thodi shokh hon to achchhi lagti hain ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

shajar

शजर

.

شَجَر

Origin : Arabic
Noun

tree, plant, shrub

[ Barfbari ho rahi thi aur shajar jaise thithure huye khade nazar aa rahe the ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

mu'aahada

मु'आहदा

.

مُعاہَدَہ

Origin : Arabic
Noun

contract, covenant, agreement, confederacy, alliance

[ Donon fariq ke darimyan ye muahada hua ki vo ek dusre ke muamale mein dakhl na den ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

shiir-KHvaar

शीर-ख़्वार

.

شِیر خوار

Origin : Persian
Adjective

a suckling, infant, babe

[ Bahut chhota bachcha jis ki khurak dudh hi ho use shir-khwar kaha jata hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

shutar

शुतर

.

شُتَر

Origin : Persian
Noun

camel

[ Shuturmurgh aisa parinda hai jiski gardan aur tangen oont ke mushabeh hoti hain isi liye use shuturmurgh kaha jata hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

dasht

दश्त

.

دَشْت

Origin : Persian
Noun

desert, a steppe, an arid plain, a forest

[ Ye ek aisa ilaqa hai jahan hare-bhare jangalat, dasht-o-bayaban sab kuchh hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

jaaduu-nigaah

जादू-निगाह

.

جادُو نِگاہ

Origin : Persian
Adjective

glance which casts a charm, spell

[ Rahim ek jadu-nigah hasina ke aankhon ke tir se ghayal ho gaya ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

"10 words down, endless possibilities ahead! 🚀📖"

Tune in tomorrow for the next 'Word of the Day' and elevate your language game!

"Unlock a world of Urdu words at your fingertips!"

सुझाव दीजिए (हेच)

नाम

ई-मेल

प्रतिक्रिया

भेजिए

हेच

चित्र अपलोड कीजिएअधिक जानिए

नाम

ई-मेल

प्रदर्शित नाम

चित्र संलग्न कीजिए

चित्र चुनिए
(format .png, .jpg, .jpeg & max size 4MB and upto 4 images)
रद्द कीजिए चित्र अपलोड कीजिए

सूचनाएँ और जानकारी प्राप्त करने के लिए सदस्यता लें

सदस्य बनिए
बोलिए

Delete 44 saved words?

क्या आप वास्तव में इन प्रविष्टियों को हटा रहे हैं? इन्हें पुन: पूर्ववत् करना संभव नहीं होगा

रद्द कीजिए हटाइए

Want to show word meaning

Do you really want to Show these meaning? This process cannot be undone

Cancel Done

Download Mobile app

rd-android-app rd-ios-app
हिन्दी
Saved Words No saved words yet

रेख़्ता डिक्शनरी का सहयोग कीजिए| उर्दू को बढ़ावा देने के लिए सहयोग कीजिए

रेख़्ता डिक्शनरी उर्दू भाषा के संरक्षण और प्रसार के लिए रेख़्ता फ़ाउंडेशन की एक महत्त्वपूर्ण पहल है। रेख़्ता डिक्शनरी की टीम इस डिक्शनरी के उपयोग को और सरल एवं अर्थपूर्ण बनाने के लिए निरंतर प्रयत्नरत है। कृपया रेख़्ता डिक्शनरी को संसार का सर्वश्रेष्ठ त्रिभाषी शब्दकोश बनाने के लिए हमें सहयोग कीजिए। दानकर्ता द्वारा दी गई योगदान-राशि भारतीय अधिनियम की धारा 80G के तहत कर-छूट के अधीन होगी।

Donate Now donate-img1 donate-img2