खोजे गए परिणाम

सहेजे गए शब्द

"हेच" शब्द से संबंधित परिणाम

तरक़्क़ी

अधिकता, अफ़्ज़ाइश अर्थात वृद्धि, बढ़ना, आगे बढ़ना

तरक़्क़ी होना

पद ज़्यादा होना

तरक़्क़ी-याफ़ता

विकसित, समुन्नत, वर्द्धमान, तरक्की को पहुँचा हुआ, सुसभ्य

तरक़्क़ी पे आना

उरूज पर पहुंचना

तरक़्क़ी पर होना

ज़्यादा होता रहना, बढ़ते रहने की हालत में होना, उन्नति करते रहना

तरक़्क़ी-ख़्वाह

किसी के लिए भलाई और तरक़्क़ी चाहने वाला, उन्नति का इच्छुक, शुभ चिंतक

तरक़्क़ी इक़बाल हो

(दुआ) तरक़्क़ी करो, फलो-फूलो

तरक़्क़ी में होना

रुक : तरक़्क़ी पर होना

तरक़्क़ी-पज़ीरफ़्ता

ترقی پایا ہوا ، مہذب

तरक़्क़ी-ए-मा'कूस

पदावनति, पीछे की तरफ़ जाना, प्रतिगमन

तरक़्क़ी के मे'राज पर पहुँचना

बहुत तरक़्क़ी प्राप्त करना

तरक़्क़ी-कुन

بڑھنے والا ، ترقی کرنے والا.

तरक़्क़ी-याब

विकसित, तरक़्क़ी पाया हुआ, आगे बढ़ा हुआ, बेहतर हालत में पहुँचा हुआ

तरक़्क़ी देना

क़ुव्वत बढ़ाना, फैलाना

तरक़्क़ी पाना

पद बढ़ना, दर्जा बढ़ना, नंबर बढ़ना, कक्षा चढ़ना, वेतन बढ़ना, पगार बढ़ना

तरक़्क़ी-ज़मीन

(جغرافیہ) زمین کے بعض قطعات کا رفتہ رفتہ سمندر کے نیچے سے اوپر نکل آنا.

तरक़्क़ी-पज़ीर

आगे बढ़ने वाला, उन्नति करने वाला, उन्नतिप्राप्त

तरक़्क़ी करना

advance, develop

तरक़्क़ी-पसंद

(पारिभाषिक रूप में) कलाकारों (विशेष रूप से लेखकों) का एक समूह जो प्राचीन परंपराओं (साहित्य, कला, आदि) के बजाय आधुनिक विचारों और मानवता के अग्रणी हैं, एक साहित्यिक दल जो साम्यवादी विचारों का प्रचारक और देश में साम्यवाद का हामी है

तरक़्क़ी-बख़्श

बढ़ाने वाला, इज़ाफ़ा करने वाला

तरक़्क़ी पकड़ना

ज़्यादा हो जाना, अधिक हो जाना, बढ़ जाना, ज़ोर कर जाना, शानदार होना

तरक़्क़ी-पसंदी

ترقی پسند (رک) کا اسم کیفیت.

तरक़्क़ी-पसंदियत

progressivism

तरक़्क़ी पर आना

उरूज पर पहुंचना

तरक़्क़ी-पसंद-तहरीक

ایک تحریک جس کا آغاز ندن میں ایک مجلس مشاورت سے ہوا اس سے منسلک وہ مصنفین جو جدیدبت اختیار کرنے کے دعوے دار تے اور خاص پر اشتراکیت کے اثرات کو ظاہر کرتے تھے لیکن اصل میں اس تحریک کا مقصد ادب مین جدید رجحانات کو سمونا تھا.

तरक़्क़ी-हैसियत-ए-अराज़ी

(لفظاً) زمین کی حیثیت اور ھالت کی بڑھوتری ، (مراداً) (۱) چاہ اور تالاب یا دیگر کار فراہمی و تقسیم آب با غراض زراعت (۲) کام جو پانی کے نکاس کے لیے ہوں اراضی سے یا اراضی کو طغیانی کو ظغیانی آب یا ندیوں سے درسیت پر لانے کے لیے یا اراضی کو سیلاب وغیرہ کی مضرت سے بچانے کے لیے (۳) اراضی کی درستی اور صفائی کا رپائے بالا وغیرہ

सन'अती-तरक़्क़ी

صنعت و حرفت کا فروغ ، صنعتی خوشحالی.

इंतिहाई-तरक़्क़ी

उतनी तरक़्क़ी जितनी कि मुम्किन हो सके

रू-बह-तरक़्क़ी

प्रगति की और अग्रसर, प्रगतिशील

मिन्हाज-ए-तरक़्क़ी

ترقی کا راستہ یا سنگِ میل

तदरीजी तरक़्क़ी

درجہ بدرجہ ترقی

पाइदार-तरक़्क़ी

Sustainable development.

हुरूफ़-ए-तरक़्क़ी

رک : حروف اضراب .

नौ-तरक़्क़ी-पज़ीर

ترقی کو نیا نیا قبول کرنے والا ، ترقی کی راہ پر تازہ گامزن (خصوصاً ملک ، قوم وغیرہ) ۔

ना-क़ाबिल-ए-तरक़्क़ी

जो तरक्की के योग्य न हो।

हिन्दी, इंग्लिश और उर्दू में हेच के अर्थदेखिए

हेच

hech•ہیچ

स्रोत: फ़ारसी

वज़्न : 21

हेच के हिंदी अर्थ

विशेषण, पुल्लिंग

  • कोई, कुछ नहीं, कम, फीका, निकम्मा, नाकारा
  • जिसका कुछ भी महत्त्व न हो, तुच्छ
  • तुच्छ, पोच, व्यर्थ, बेकार, कोई, कश्चित

शे'र

सामने मोहब्बत के हेच है सियासत भी

जब दिमाग़ थक जाए दिल से काम ले ऐ दोस्त

शहाब लखनवी

चार दिन की बहार है सारी

ये तकब्बुर है यार-ए-जानी हेच

हक़ीर

माल-ओ-ज़र की क़द्र क्या? ख़ून-ए-जिगर के सामने

अहल-ए-दुनिया हेच हैं अहल-ए-हुनर के सामने

तालिब हुसैन तालिब

English meaning of hech

Adjective, Masculine

ہیچ کے اردو معانی

  • Roman
  • Urdu

صفت، مذکر

  • جس کا وجود نہ ہو یا باقی نہ رہ سکے، ناچیز، برطرف، لاشے، نابود
  • کچھ بھی نہیں، بالکل نہیں
  • کوئی، کچھ نیز کسی
  • بے اصل، بے حقیقت، معمولی، ادنیٰ، کم حیثیت
  • فانی، باقی نہ رہنے والا، مٹ جانے والا
  • ناکارہ، نکما، بیکار، ناقابل، بے مصرف
  • (مقابلتاً) کم زور، (کسی فن میں) کم تر
  • قابل نفرت، زبوں، بیہودہ، ذلیل و خوار، بے توقیر
  • فضول، بے سود، بے کار، خارج از مطلب
  • تھوڑی سی، کم، قلیل، اَندک (مقدار، رقم وغیرہ)

Urdu meaning of hech

  • Roman
  • Urdu

  • jis ka vajuud na ho ya baaqii na rah sake, naachiiz, baratraf, laashe, naabuud
  • kuchh bhii nahiin, bilkul nahii.n
  • ko.ii, kuchh niiz kisii
  • beasal, behaqiiqat, maamuulii, adnaa, kam haisiyat
  • faanii, baaqii na rahne vaala, miT jaane vaala
  • naakaara, nikammaa, bekaar, naaqaabil, bemusarraf
  • (muqaabaltan) kamzor, (kisii fan men) kamtar
  • kaabil-e-nafrat, zabuu.n, behuuda, zaliil-o-Khaar, betauqiir
  • fuzuul, besuud, be kaar, Khaarij az matlab
  • tho.Dii sii, kam, qaliil, anduk (miqdaar, raqam vaGaira

हेच से संबंधित मुहावरे

हेच ख़याल करना

हक़ीर समझना, घटिया जानना , कमतर जानना, मामूली गर्दानना

हेच के अंत्यानुप्रास शब्द

21 121 221 1221 2121
पेच बेच येच
नगेच मरेच
तह-पेच दर-पेच पुर-पेच बे-हेच सर-पेच
उलट-पेच
एच-पेच दस्त-पेच फ़त्ह-पेच मर्ग-पेच
अधिक अंत्यानुप्रास संबंधित

हेच के यौगिक शब्द

बे-हेच हेच-ओ-पोच हेच-कस हेच-कारा हेच-कारा हेच-मदाँ हेच-मदानी

हेच से संबंधित रोचक जानकारी

ہیچ یہ لفظ بہت پرانا ہے، لیکن بعض قدیم ترین فارسی لغات جو میں نے دیکھے، ان میں نہیں ملا۔ ’’موید الفضلا‘‘ (۱۹۵۱) غالباً سب سے قدیم فارسی لغت ہے جس میں ’’ہیچ‘‘ درج ہے۔ ’’موید‘‘ میں اس لفظ کے حسب ذیل معنی لکھے ہیں: ’’معدوم، چیزے، و چیزے نہ‘‘۔ ’’موید الفضلا‘‘ میں سند شاذ و نادر ہی دی گئی ہے، وہاں’’ہیچ‘‘ کے کسی معنی کی سند نہیں۔ لیکن نظیری کا شعر ہے، اگرچہ ’’موید‘‘ کے ذرا بعد کا ہے ؎ ہیچ اکسیر بہ تاثیر محبت نہ رسد کفر آوردم و در عشق تو ایماں کردم اردو میں ’’ہیچ‘‘ کے معنی کا معاملہ ذرا ٹیڑھا ہے۔ ’’معدوم‘‘ اور’’چیزے نہ‘‘ کے مفہوم میں تو اسے کثرت سے برتتے ہیں، لیکن ’’چیزے‘‘، یعنی ’’کچھ، کوئی چیز‘‘ کے معنی میں اردو کی سند بہت مشکل سے ملے گی، لیکن بالکل معدوم بھی نہیں۔ میر سوز ؎ بس سوز کے پہلو سے سرک جاؤ طبیبو عاشق کی نہیں مرگ سوا اور دوا ہیچ یہاں ’’ہیچ‘‘ بمعنی ’’چیزے‘‘ قرار دے سکتے ہیں، لیکن دو امکانات اور بھی ہیں۔ ایک تو یہ کہ مصرعے کی نثر یوں بھی ہوسکتی ہے: عاشق کی [دوا] مرگ سوا نہیں، اور دوا ہیچ [ہے]، یعنی ’’اور سب دوائیں معدوم ہیں، کوئی دوا نہیں‘‘۔ دوسرا امکان یہ ہے کہ یہاں’’ہیچ‘‘ دکنی معنی میں کلمۂ تاکید یا حرف حصرہو، یعنی’’ہی‘‘ کے معنی رکھتا ہو۔ اب نثر یوں ہوگی: مرگ سوا عاشق کی دوا ہیچ نہیں، ‘‘یعنی ’’دوا ہی نہیں‘‘۔ کلمۂ تاکید یا حرف حصرکے طور پر جنوبی ہند میں’’ہیچ‘‘ کثرت سے بولا جاتا ہے، اوروہاں نفی کی بھی شرط نہیں: ’’یہ تو ہی ایچ‘‘ بمعنی ’’یہ تو ہے ہی‘‘، ’’یہ تو اس کا گھرایچ ہے‘‘، بمعنی ’’یہ تو اس کا گھر ہی ہے‘‘ طرح کے فقرے وہاں عام ہیں۔ دکنی کا امکان میں نے اس لئے ظاہر کیا کہ اس بات سے کم لوگ واقف ہیں کہ اٹھارویں صدی کی دہلی اور دکن میں بہت سے استعمالات و محاورات مشترک تھے۔ ’’ہیچ‘‘ کی ردیف میں بہادرشاہ ظفر کے دیوان اول میں ایک غزل کے بعض شعر ہمارے مفید مطلب ہوں گے ؎ جن ناموروں کے کہ جہاں زیر نگیں تھا اب ڈھونڈے تو ان کا ہے کہیں نام و نشاں ہیچ یہاں کئی امکانات ہیں: (۱) استفہام و استجاب: ’’اب تو ڈھونڈے تو کہیں ہے ان کا نام و نشاں؟ کچھ بھی نہیں، کہیں بھی نہیں۔‘‘ (۲) ’’ہیچ‘‘ حرف تاکید: ’’۔۔۔کہیں نام و نشاں ہیچ [ہی] ہی؟‘‘ (۳) ’’ہیچ‘‘ بمعنی’’کچھ‘‘: ’’۔۔۔کہیں کچھ نام و نشاں ہے؟‘‘ مندرجہ ذیل میں معنی ’’کچھ، چیزے‘‘ بالکل صاف ہیں ؎ جو ہوتی ہے ہوگی نہیں امکاں کہ نہ ہوئے پھر فکر سے کیا فائدہ غیر از خفقاں ہیچ یعنی: ’’خفقاں کے سوا کچھ/کوئی فائدہ نہیں‘‘۔ لیکن ان معنی میں اب ’’ہیچ‘‘ شمالی ہند کی زبان میں بہت اجنبی معلوم ہوتا ہے، شاعری میں شاید چل جائے۔

ماخذ: لغات روز مرہ    
مصنف: شمس الرحمن فاروقی

और देखिए

खोजे गए शब्द से संबंधित

तरक़्क़ी

अधिकता, अफ़्ज़ाइश अर्थात वृद्धि, बढ़ना, आगे बढ़ना

तरक़्क़ी होना

पद ज़्यादा होना

तरक़्क़ी-याफ़ता

विकसित, समुन्नत, वर्द्धमान, तरक्की को पहुँचा हुआ, सुसभ्य

तरक़्क़ी पे आना

उरूज पर पहुंचना

तरक़्क़ी पर होना

ज़्यादा होता रहना, बढ़ते रहने की हालत में होना, उन्नति करते रहना

तरक़्क़ी-ख़्वाह

किसी के लिए भलाई और तरक़्क़ी चाहने वाला, उन्नति का इच्छुक, शुभ चिंतक

तरक़्क़ी इक़बाल हो

(दुआ) तरक़्क़ी करो, फलो-फूलो

तरक़्क़ी में होना

रुक : तरक़्क़ी पर होना

तरक़्क़ी-पज़ीरफ़्ता

ترقی پایا ہوا ، مہذب

तरक़्क़ी-ए-मा'कूस

पदावनति, पीछे की तरफ़ जाना, प्रतिगमन

तरक़्क़ी के मे'राज पर पहुँचना

बहुत तरक़्क़ी प्राप्त करना

तरक़्क़ी-कुन

بڑھنے والا ، ترقی کرنے والا.

तरक़्क़ी-याब

विकसित, तरक़्क़ी पाया हुआ, आगे बढ़ा हुआ, बेहतर हालत में पहुँचा हुआ

तरक़्क़ी देना

क़ुव्वत बढ़ाना, फैलाना

तरक़्क़ी पाना

पद बढ़ना, दर्जा बढ़ना, नंबर बढ़ना, कक्षा चढ़ना, वेतन बढ़ना, पगार बढ़ना

तरक़्क़ी-ज़मीन

(جغرافیہ) زمین کے بعض قطعات کا رفتہ رفتہ سمندر کے نیچے سے اوپر نکل آنا.

तरक़्क़ी-पज़ीर

आगे बढ़ने वाला, उन्नति करने वाला, उन्नतिप्राप्त

तरक़्क़ी करना

advance, develop

तरक़्क़ी-पसंद

(पारिभाषिक रूप में) कलाकारों (विशेष रूप से लेखकों) का एक समूह जो प्राचीन परंपराओं (साहित्य, कला, आदि) के बजाय आधुनिक विचारों और मानवता के अग्रणी हैं, एक साहित्यिक दल जो साम्यवादी विचारों का प्रचारक और देश में साम्यवाद का हामी है

तरक़्क़ी-बख़्श

बढ़ाने वाला, इज़ाफ़ा करने वाला

तरक़्क़ी पकड़ना

ज़्यादा हो जाना, अधिक हो जाना, बढ़ जाना, ज़ोर कर जाना, शानदार होना

तरक़्क़ी-पसंदी

ترقی پسند (رک) کا اسم کیفیت.

तरक़्क़ी-पसंदियत

progressivism

तरक़्क़ी पर आना

उरूज पर पहुंचना

तरक़्क़ी-पसंद-तहरीक

ایک تحریک جس کا آغاز ندن میں ایک مجلس مشاورت سے ہوا اس سے منسلک وہ مصنفین جو جدیدبت اختیار کرنے کے دعوے دار تے اور خاص پر اشتراکیت کے اثرات کو ظاہر کرتے تھے لیکن اصل میں اس تحریک کا مقصد ادب مین جدید رجحانات کو سمونا تھا.

तरक़्क़ी-हैसियत-ए-अराज़ी

(لفظاً) زمین کی حیثیت اور ھالت کی بڑھوتری ، (مراداً) (۱) چاہ اور تالاب یا دیگر کار فراہمی و تقسیم آب با غراض زراعت (۲) کام جو پانی کے نکاس کے لیے ہوں اراضی سے یا اراضی کو طغیانی کو ظغیانی آب یا ندیوں سے درسیت پر لانے کے لیے یا اراضی کو سیلاب وغیرہ کی مضرت سے بچانے کے لیے (۳) اراضی کی درستی اور صفائی کا رپائے بالا وغیرہ

सन'अती-तरक़्क़ी

صنعت و حرفت کا فروغ ، صنعتی خوشحالی.

इंतिहाई-तरक़्क़ी

उतनी तरक़्क़ी जितनी कि मुम्किन हो सके

रू-बह-तरक़्क़ी

प्रगति की और अग्रसर, प्रगतिशील

मिन्हाज-ए-तरक़्क़ी

ترقی کا راستہ یا سنگِ میل

तदरीजी तरक़्क़ी

درجہ بدرجہ ترقی

पाइदार-तरक़्क़ी

Sustainable development.

हुरूफ़-ए-तरक़्क़ी

رک : حروف اضراب .

नौ-तरक़्क़ी-पज़ीर

ترقی کو نیا نیا قبول کرنے والا ، ترقی کی راہ پر تازہ گامزن (خصوصاً ملک ، قوم وغیرہ) ۔

ना-क़ाबिल-ए-तरक़्क़ी

जो तरक्की के योग्य न हो।

संदर्भग्रंथ सूची: रेख़्ता डिक्शनरी में उपयोग किये गये स्रोतों की सूची देखें .

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kaifiyat

कैफ़ियत

.

کَیفِیَت

Origin : Arabic
Noun

condition, state, situation

[ Mariz apni kaifiyat jab tak khud na bataye ilaj karna mushkil hota hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kaasht

काश्त

.

کاشْت

Origin : Persian
Noun

cultivation

[ Zamin ka aathvan hissa kapas ki kasht ke liye makhsus kar diya gaya tha ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

laa'nat

ला'नत

.

لَعْنَت

Origin : Arabic
Noun

curse, rebuke, disgrace

[ Gurbat khwah jism ki ho khwah jaan ki ek laanat hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kifaayat

किफ़ायत

.

کِفایَت

Origin : Arabic
Noun

savings, profit, advantage

[ Kifayat se kharch kiya jaye to kam amadni mein bhi guzara ho sakta hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

laazim

लाज़िम

.

لازِم

Origin : Arabic
Adjective

necessary, requisite, compulsory

[ Sehat-mand rahne ke liye hazme ka durust hona lazim hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kirdaar

किरदार

.

کِرْدار

Origin : Persian
Noun

doing, action, act, deed

[ Aadmi apne kirdar se hi apni shakhsiyat banata hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kashaakash

कशाकश

.

کَشاکَش

Origin : Persian
Noun

perplexity

[ Mukhtalif khayalat ki kashaakash mein koi faisla karna mushkil hota hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kushtii

कुश्ती

.

کُشْتی

Origin : Persian
Noun

wrestling

[ Dangal film mein Amir Khan apni betiyon ko kushti ke liye taiyar karta hai ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

kuduurat

कुदूरत

.

کُدُورَت

Origin : Arabic
Noun

resentment, malice

[ Kuchh muddat baad Anwari ne kudurat dil se nikal di aur qazi ne bhi sulah kar li ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

rafiiq

रफ़ीक़

.

رَفِیق

Origin : Arabic
Noun

associate, comrade, friend

[ Chidiyon ke do jode hamesha chhat mein rahte the aur Eidon mein rafiq the ]

Today's Vocabulary

Learn 10 Urdu words daily on Mobile App

"10 words down, endless possibilities ahead! 🚀📖"

Tune in tomorrow for the next 'Word of the Day' and elevate your language game!

"Unlock a world of Urdu words at your fingertips!"

सुझाव दीजिए (हेच)

नाम

ई-मेल

प्रतिक्रिया

भेजिए

हेच

चित्र अपलोड कीजिएअधिक जानिए

नाम

ई-मेल

प्रदर्शित नाम

चित्र संलग्न कीजिए

चित्र चुनिए
(format .png, .jpg, .jpeg & max size 4MB and upto 4 images)
रद्द कीजिए चित्र अपलोड कीजिए

सूचनाएँ और जानकारी प्राप्त करने के लिए सदस्यता लें

सदस्य बनिए
बोलिए

Delete 44 saved words?

क्या आप वास्तव में इन प्रविष्टियों को हटा रहे हैं? इन्हें पुन: पूर्ववत् करना संभव नहीं होगा

रद्द कीजिए हटाइए

Want to show word meaning

Do you really want to Show these meaning? This process cannot be undone

Cancel Done

Download Mobile app

rd-android-app rd-ios-app
हिन्दी
Saved Words No saved words yet

रेख़्ता डिक्शनरी का सहयोग कीजिए| उर्दू को बढ़ावा देने के लिए सहयोग कीजिए

रेख़्ता डिक्शनरी उर्दू भाषा के संरक्षण और प्रसार के लिए रेख़्ता फ़ाउंडेशन की एक महत्त्वपूर्ण पहल है। रेख़्ता डिक्शनरी की टीम इस डिक्शनरी के उपयोग को और सरल एवं अर्थपूर्ण बनाने के लिए निरंतर प्रयत्नरत है। कृपया रेख़्ता डिक्शनरी को संसार का सर्वश्रेष्ठ त्रिभाषी शब्दकोश बनाने के लिए हमें सहयोग कीजिए। दानकर्ता द्वारा दी गई योगदान-राशि भारतीय अधिनियम की धारा 80G के तहत कर-छूट के अधीन होगी।

Donate Now donate-img1 donate-img2